Alcoholgebruik bij jongeren: gevolgen en preventie

Waarom drinken jongeren zoveel alcohol?

Het feit dat alcohol zo diep is ingeburgerd in onze maatschappij heeft een grote invloed op het alcoholgebruik bij jongeren. Vanaf de adolescentie is alcohol vaak aanwezig op sociale gelegenheden, zowel onder vrienden als bij familie. Deze vroege normalisering van alcohol als onderdeel van sociale interactie maakt het gebruik ervan meer acceptabel en minder taboe voor jongeren. 

In België begon 45% van de jonge drinkers (15-24 jaar) alcohol te drinken voor hun 16 jaar ^[2]. 

Wat is binge drinking?

Binge drinking of comazuipen is een vorm van alcoholgebruik waarbij in heel korte tijd een grote hoeveelheid alcohol geconsumeerd wordt met als doel snel dronken te worden. Dit fenomeen is vooral onrustwekkend bij studenten en jongvolwassenen.

Binge drinking brengt heel wat ernstige risico’s met zich mee: verkeersongevallen door rijden onder invloed, risicovol gedrag zoals onbeschermde seks, een verhoogd risico op fysiek en verbaal geweld, gezondheidsschade op de lange termijn zoals lever-, cardiovasculaire en neurologische aandoeningen. Er zijn ook psychologische effecten zoals een verhoogd risico op alcoholverslaving, depressie en andere psychische stoornissen.

In Brussel doet ongeveer 15% van de studenten minstens twee keer per week aan binge drinking^[3]. 

De invloed van het studentenleven op alcoholgebruik onder jongeren

Een van de belangrijkste factoren die bijdraagt aan overmatig drankgebruik onder jongeren is sociale druk van leeftijdsgenoten. Aan de universiteit, waar er veel sociale activiteiten en feestjes zijn, kan het moeilijk zijn om niet te drinken zonder je buitengesloten te voelen. Deze groepsdruk kan ertoe leiden dat jongeren meer drinken dan ze eigenlijk willen. 

Eén op drie Belgische jongeren (34%) tussen 18 en 24 jaar geeft toe meer alcohol te hebben gedronken dan aanvankelijk de bedoeling was. Bij 13% van de jongeren gebeurt dit zelfs regelmatig ^[4].

Wat zijn de gevolgen van alcoholgebruik onder jongeren? 

Alcoholgebruik bij jongeren kan desastreuze gevolgen hebben, niet alleen op de ontwikkeling van de hersenen maar ook op hun fysieke en mentale gezondheid.

Wat zijn de effecten van alcohol op de hersenen?

Alcoholgebruik tast de hersenen, die zich nog ontwikkelen tot het 25^e levensjaar, zwaar aan. Alcohol kan structurele en functionele schade veroorzaken, waaronder het verkleinen van de hersenmassa. Het verstoort ook de neurotransmitters, met negatieve gevolgen voor het beoordelings- en het leervermogen, en het korte- en langetermijngeheugen.

Jonge drinkers lopen het risico op aanhoudende cognitieve tekortkomingen, die hun vermogen om te plannen, beslissingen te nemen en problemen op te lossen beïnvloeden.

Alcohol is een belangrijke risicofactor bij verkeersongevallen. Het risico om betrokken te raken bij een ernstig ongeval is meer dan vijf keer groter wanneer het alcoholgehalte in het bloed hoger is dan 0,8 g/l. 7% van de Belgische bestuurders is al betrokken geweest bij een ongeval als gevolg van overmatig alcoholgebruik, d.w.z. ongeveer 420.000 bestuurders^[5]. 

Wat zijn de effecten van alcohol op de fysieke en mentale gezondheid?

Op lichamelijk vlak kan alcoholgebruik door jongeren leiden tot lever-, cardiovasculaire en gastro-intestinale problemen^[6]. 

Bovendien verzwakt alcohol het immuunsysteem, waardoor jongeren vatbaarder worden voor ziektes^[7]. 

Emotioneel gezien kan alcohol mentale problemen zoals depressie en angst verergeren of uitlokken. Jongeren hebben ook een grotere kans om antisociaal gedrag, stemmingsstoornissen en een alcoholverslaving te ontwikkelen. 

Alcoholgebruik op jonge leeftijd wordt ook in verband gebracht met een verhoogd risico op geweld en zelfmoordgedachten^[8], en kan ook leiden tot het gebruik van andere middelen (drugs, tabak), wat nog meer schadelijke gevolgen en gevaren teweegbrengt. 

Vanaf wanneer is er sprake van alcoholmisbruik? 

Alcoholmisbruik begint vaak sluipend en kan in het begin moeilijk te herkennen zijn. Er zijn echter waarschuwingssignalen die op afhankelijkheid kunnen wijzen.

• Lichamelijke symptomen: constante behoefte aan en verhoogte tolerantie voor alcohol, ontwenningsverschijnselen zoals trillen, zweten, misselijkheid en prikkelbaarheid wanneer men geen alcohol drinkt^[9]. 
• Mentale symptomen: overmatige bezorgdheid over de beschikbaarheid van alcohol, het gebruik niet onder controle kunnen houden ook al kent men de negatieve gevolgen, het verwaarlozen van hobby's en verplichtingen.

Advies: Volgens nieuwe aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wordt geen enkel niveau van alcoholconsumptie als "veilig" beschouwd voor onze gezondheid. 

Hoe kun je alcoholmisbruik overwinnen?

Het overwinnen van alcoholmisbruik is een proces dat een engagement op lange termijn vereist en een combinatie van methodes die voor iedereen anders zijn. De cruciale eerste stap is dat de persoon in kwestie erkent dat hij/zij een probleem heeft, gevolgd door de bereidheid om hulp te zoeken. Open communicatie met familie, vrienden en zorgverleners is essentieel om de nodige steun te krijgen.

Medische begeleiding speelt een belangrijke rol bij het behandelen van alcoholmisbruik. Zo kan men door af te kicken onder medisch toezicht op een veilige manier omgaan met ontwenningsverschijnselen^[10]. Na het afkicken zijn er verschillende behandelingsopties beschikbaar, zoals gedragstherapie, die helpt om alcoholgerelateerd gedrag te veranderen; en ondersteunende therapie, die gericht is op het versterken van copingvaardigheden en het nuchter blijven. 

Het is ook zinvol om aan te sluiten bij een zelfhulpgroep, waar het delen van ervaringen met lotgenoten voor extra motivatie en aanmoediging kan zorgen.

Je kunt anoniem informatie krijgen door contact op te nemen met de Druglijn via druglijn.be of op het nummer 078/15.10.20, of door met je huisarts te praten. Wie wil praten en nood heeft aan steun, kan ook steeds bij Tele-Onthaal terecht, via chat op tele-onthaal.be of telefonisch op het gratis nummer 106 (24/7 bereikbaar). 

Dit is een commercieel document krachtens het koninklijk besluit van 25 april 2014 besluit betreffende bepaalde informatieverplichtingen bij de commercialisering van financiële producten bij niet-professionele cliënten.

Voor meer informatie over de voornaamste kenmerken en uitsluitingen van de DKV-producten, je rechten en plichten, raadpleeg de Algemene, Tarifaire Verzekeringsvoorwaarden en Productinfofiches (IPID) vóór het afsluiten ervan. Deze documenten zijn beschikbaar bij uw verzekeringstussenpersoon, op www.dkv.be of gratis verkrijgbaar bij DKV Belgium.

DKV Belgium N.V. | Loksumstraat 25 | 1000 Brussel | Tel.: +32(0)2 287 64 11 | www.dkv.be | R.P.R. 0414858607, verzekeringsonderneming naar Belgisch recht, toegelaten onder nr. 739, onder toezicht van de Nationale Bank van België, met maatschappelijke zetel te de Berlaimontlaan14, 1000 Brussel fabrikant van de DKV-producten: tandzorg, ambulante kosten, hospitalisatie en inkomensverlies. Deze producten zijn onderworpen aan de Belgische wetgeving (tak 2 ‘ziekte’ en/of tak 18 ‘hulpverlening’). Offerte via je verzekeringstussenpersoon en/of www.dkv.be. Levenslang contract niet opzegbaar door de verzekeraar, behoudens de uitzonderingen voorzien door de wet. Voor klachten in verband met het beheer of de uitvoering van deze producten kunt u contact opnemen met de dienst Quality Control van DKV Belgium N.V. Dit kan per post op het adres Loksumstraat 25, 1000 Brussel, per mail naar Qualitycontrol@dkv.be of via het formulier dat beschikbaar is op onze website www.dkv.be/contact/een-klacht. In tweede instantie kan dit aan de Ombudsman van de Verzekeringen op het adres De Meeûssquare 35, 1000 Brussel, per mail naar info@ombudsman-insurance.be of telefonisch op het nummer + 32(0)2 547 58 71.