Cholesterol: wat is dat juist?

Cholesterol vervult een essentiële functie in het menselijk lichaam. We moeten een onderscheid maken tussen LDL-cholesterol en HDL-cholesterol.

Cholesterol is een vette substantie die in alle lichaamscellen aanwezig is en een levensnoodzakelijke rol speelt in het organisme. Het is onder meer een bouwsteen van het celmembraan; speelt een rol bij de aanmaak van galzuren (nodig om vetstoffen te verteren), helpt bij de aanmaak van bepaalde hormonen (bv. geslachtshormonen), en op de huid is het de grondstof voor het aanmaken van vitamine D uit zonlicht. Maar: je hebt goede en slechte cholesterol.

Slechte cholesterol, triglyceriden en andere vetstoffen

De voornaamste vetten in het bloed zijn cholesterol, triglyceriden, vrije vetzuren en fosfolipiden. Er zijn verschillende lipoproteïnes gekoppeld aan cholesterol, waarvan die met een lage dichtheid LDL (low density lipoprotein) en met hoge dichtheid HDL (high density lipoprotein) de bekendste zijn.

De LDL-partikels spelen een essentiële en noodzakelijke rol bij het ontstaan van atherosclerose. Een hoog gehalte ervan in het bloed is schadelijk en wordt behandeld om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen. De HDL-partikels hebben een omgekeerde werking en hun hoge aanwezigheid in het bloed wordt beschouwd als een beschermende factor tegen hart- en vaatziekten. LDL is dus de slechte en HDL de goede cholesterol.

Voor het lipidenprofiel wordt het totale cholesterolpeil bepaald, dus LDL-cholesterol, HDL-cholesterol en triglyceriden.

Hoe wordt slechte cholesterol gemeten?

Het cholesterolgehalte wordt gemeten door middel van een bloedanalyse in nuchtere staat, of met middelen die in veel apotheken verkrijgbaar zijn om de totale gehaltes aan cholesterol, LDL en HDL te berekenen.

Hoe zwaar een hoge cholesterolwaarde doorweegt, is sterk afhankelijk van de aanwezigheid van andere risicofactoren voor aderverkalking, zoals roken, diabetes, hoge bloeddruk of een familiale voorgeschiedenis van cardiovasculaire aandoeningen.

Voor de totale cholesterolwaarde zijn de aangewezen waarden:

• Een cholesterolwaarde van minder dan 200 mg/dl wordt als heel gezond beschouwd.
• Een cholesterolwaarde tussen 200 mg/dl en 239 mg/dl is eerder ongezond.
• Een cholesterolwaarde hoger dan of gelijk aan 240 mg/dl geldt als hoog risico.

Voor LDL-cholesterol zijn de aangewezen waarden:

• Een LDL-cholesterolwaarde van minder dan 100 mg/dl wordt als heel gezond beschouwd.
• Een LDL-cholesterolwaarde tussen 100 en 129 mg/dl is gezond.
• Een LDL-cholesterolwaarde tussen 130 en 159 mg/dl is eerder ongezond.
• Een LDL-cholesterolwaarde tussen 160 en 189 mg/dl is ongezond.
• Een LDL-cholesterolwaarde hoger dan of gelijk aan 190 mg/dl geldt als hoog risico.

Voor HDL-cholesterol zijn de aangewezen waarden:

• Voor mannen wordt een concentratie van HDL-cholesterol tussen 40 en 50 mg/dl als gezond beschouwd.
• Bij vrouwen is dat tussen 50 en 60 mg/dl.
• Een HDL-cholesterolwaarde lager dan 40 mg/dl is ongezond en vormt een risicofactor voor cardiovasculaire aandoeningen.